تصفیه فاضلاب : 

روشی است که با استفاده از فرایند ها و تجهیزات مختلف جهت تصفیه فاضلاب برای تخلیه به چاه و آبیاری فضای سبز و یا استفاده مجدد آن برای خطوط تولید در کارخانجات است . تصفیه فاضلاب با روش های مختلف بیولوژیکی برای حذف و یا کاهش آلاینده های موجود در فاضلاب استفاده می شود . با توجه به کمبود آب در جهان تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آن بسیار ضروری است .

 فاضلاب چیست :

فاضلاب آب مصرف شده ای است که بوسیله انسان در اثر مصارف خانگی و یا فعالیت صنایع ، کارخانجات و کشاورزی و ... آلوده می شود و تخلیه آن به محیط زیست باعث آلوده شدن اکوسیستم و تخریب و صدمه زدن محیط زیست میشود . بیشترین مقدار فاضلاب از آب تشکیل شده است فاضلاب حاوی چربی و روغن ، مواد آلی ، عوامل بیماریزا و ... است .

 هدف از تصفیه فاضلاب :

کمبود آب یکی از بزرگترین مشکلات در حال حاضر است  و جمعیت زیادی در جهان به آب آشامیدنی دسترسی ندارند. در بسیاری از کشورها، از آب تصفیه نشده  و یا حتی فاضلاب به طور گسترده در کشاورزی استفاده می شود. این یکی از بزرگترین مشکلات زیست محیطی در جهان است.تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به رودخانه ها می تواند عواقب جدی برای سلامتی ایجاد کند. فاضلاب خانگی و شهری حاوی مقادیر زیادی مواد آلی و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا است و این میکروارگانیسم‌های عفونی قادر به انتشار بیماری‌های مختلفی مانند حصبه، اسهال خونی، اسهال، استفراغ هستند. فاضلاب تصفیه نشده همچنین حاوی گروهی از آلاینده ها است که برای انسان سمی هستند. این آلاینده های سمی به دو گروه عمده طبقه بندی می شوند: (1) آلودگی شیمیایی و (2) آلودگی میکروبی.

تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی : 

روش‌های بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب، از موجودات زنده میکروسکوپی برای حذف آلودگی‌ها و بازگرداندن کیفیت آب استفاده می‌کنند. این یک فرایند طبیعی است که به صورت گسترده در طبیعت رخ می‌دهد، اما در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، این فرایند با دقت کنترل می‌شود تا اطمینان حاصل شود که فاضلاب به طور موثر تصفیه می‌شود.در این روش، باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های خاصی که به عنوان "میکروارگانیسم‌های مفید" شناخته می‌شوند، در یک محیط کنترل‌شده پرورش داده می‌شوند. این میکروارگانیسم‌ها قادر به تجزیه و حذف آلاینده‌ها و مواد مغذی موجود در فاضلاب هستند. این فرایند معمولا در چند مرحله انجام می‌شود که هر مرحله بر حذف یک نوع خاص از آلودگی متمرکز است. به عنوان مثال، مرحله اول ممکن است بر حذف مواد آلی متمرکز باشد، در حالی که مرحله بعدی بر حذف نیتروژن یا فسفر متمرکز است.در یک فرایند معمول، فاضلاب ابتدا وارد یک مخزن ته‌نشینی اولیه می‌شود، جایی که ذرات معلق سنگین به پایین مخزن می‌نشینند و مواد معلق سبک‌تر به سطح شناور می‌شوند. سپس فاضلاب به مخازن هوادهی منتقل می‌شود، جایی که میکروارگانیسم‌ها اکسیژن را جذب می‌کنند و مواد آلی را تجزیه می‌کنند. در مرحله بعدی، فاضلاب به یک مخزن ته‌نشینی ثانویه منتقل می‌شود تا ذرات جامد باقیمانده را حذف کند. در نهایت، برای حذف هر گونه آلاینده باقیمانده، از فیلترها یا سایر روش‌های تصفیه ثالث استفاده می‌شود.تصفیه بیولوژیکی یک روش پایدار و مقرون به صرفه برای تصفیه فاضلاب است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرایند نه تنها کیفیت آب را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند مواد مغذی ارزشمندی را بازیابی کند که می‌توانند در کشاورزی و سایر صنایع مورد استفاده قرار گیرند. این روش انعطاف‌پذیر و سازگار با محیط زیست است و می‌تواند برای تصفیه انواع مختلفی از فاضلاب، از فاضلاب‌های خانگی تا فاضلاب‌های صنعتی، مورد استفاده قرار گیرد.

مزایای تصفیه فاضلاب :

  تصفیه فاضلاب یک فرایند ضروری برای حفظ سلامت محیط زیست و جامعه است. مزایای آن بسیار فراتر از صرفا حفظ پاکیزگی محیط است. تصفیه فاضلاب به معنای بازیابی و تصفیه آب های آلوده و فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی است. این فرایند نه تنها به حفظ منابع آبی کمک می کند، بلکه فواید اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بسیاری نیز به همراه دارد.یکی از مهمترین مزایای تصفیه فاضلاب، محافظت از سلامت عمومی است. فاضلاب های تصفیه نشده می توانند حاوی باکتری ها، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا باشند که می توانند باعث بیماری های خطرناک و حتی مرگبار شوند. با تصفیه فاضلاب، این خطرات به طور قابل توجهی کاهش می یابد و سلامت جامعه تضمین می گردد. همچنین، تصفیه فاضلاب به بهبود کیفیت هوا کمک می کند. فاضلاب های تصفیه نشده می توانند حاوی گازهای خطرناکی مانند متان، آمونیاک و سولفید هیدروژن باشند که می توانند باعث آلودگی هوا و مشکلات تنفسی شوند.مزایای اقتصادی تصفیه فاضلاب نیز قابل توجه است. با تصفیه فاضلاب، می توان آب بازیابی شده را برای مصارف مختلف صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار داد. این امر به کاهش مصرف منابع آبی تازه کمک می کند و یک منبع پایدار و ارزان قیمت برای مصارف مختلف فراهم می آورد. همچنین، فرایند تصفیه فاضلاب می تواند باعث ایجاد فرصت های شغلی جدید در زمینه های مختلف از جمله مهندسی، شیمی و مدیریت پسماند شود.علاوه بر این، تصفیه فاضلاب به حفظ محیط زیست و اکوسیستم کمک می کند. فاضلاب های تصفیه نشده می توانند حاوی مواد شیمیایی سمی و فلزات سنگین باشند که می توانند وارد چرخه آبی شوند و باعث آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی گردند. این آلودگی ها می توانند اثرات مخربی بر حیات آبی و تنوع زیستی داشته باشند. همچنین، فاضلاب های تصفیه نشده می توانند باعث آلودگی خاک شوند و رشد گیاهان و کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهند. تصفیه فاضلاب به کاهش این خطرات کمک می کند و به حفظ تعادل طبیعی اکوسیستم کمک شایانی می نماید.

کاربرد های تصفیه فاضلاب :

 یکی از مهمترین چالش های عصر حاضر، مدیریت و تصفیه فاضلاب است که با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی، اهمیت آن دو چندان شده است. تصفیه فاضلاب نه تنها از آلودگی محیط زیست جلوگیری می کند، بلکه منابع با ارزش آب و انرژی را نیز بازیافت می نماید. تصفیه فاضلاب کاربردهای متعددی دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم .اولین و شاید مهمترین کاربرد تصفیه فاضلاب، حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از شیوع بیماری ها است. فاضلاب تصفیه نشده حاوی انواع بیماری زا و میکروب ها است که می توانند باعث شیوع بیماری های خطرناک و همه گیر شوند. با تصفیه فاضلاب، این تهدیدها کاهش یافته و سلامت جامعه تضمین می گردد.کاربرد دیگر تصفیه فاضلاب، بازیافت و استفاده مجدد از آب است. با توجه به کمبود منابع آب شیرین در بسیاری از مناطق جهان، تصفیه فاضلاب می تواند منبع با ارزشی برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی، صنعت و حتی مصارف خانگی باشد. این کار نه تنها باعث کاهش مصرف آب شیرین می شود، بلکه می تواند به حفظ منابع آبی و جلوگیری از خشکسالی کمک کند.علاوه بر بازیافت آب، تصفیه فاضلاب همچنین می تواند برای تولید انرژی مورد استفاده قرار گیرد. از فاضلاب به عنوان یک منبع بیوگاز استفاده می شود که می تواند برای تولید برق یا گرمایش مورد استفاده قرار گیرد. این امر نه تنها باعث کاهش مصرف انرژی های فسیلی می شود، بلکه می تواند منبع درآمد و اشتغال زایی نیز باشد.

  انواع فاضلاب :

فاضلاب خانگی و سطحی ، فاضلاب صنعتی ، فاضلاب کشاورزی

فاضلاب خانگی :

فاضلاب خانگی به آب مصرفی خانواده در محل زندگی که شامل حمام ، سرویس بهداشتی ، پخت و پز و لباسشویی و ... گفته میشود . فاضلاب خانگی حاوی انواع مختلف شوینده ، چربی ، مواد آلی و انواع مواد جامد و معلق است .

فاضلاب صنعتی :

فاضلاب صنعتی حاوی ترکیبات شیمیایی و رنگ که بستگی به ماهیت خطوط تولید واحد صنعتی دارد .بنابراین اگر فاضلابهای صنعتی تصفیه نشوند باعث آلودگی زیست محیطی میشوند .

انواع فاضلابهای صنعتی :

1- فاضلاب های ایجاد شده در خطوط تولید یک واحد صنعتی که دارای مواد شیمیایی و افزودنیهایی است که برای تولید محصول استفاده میشود است .

2-فاضلاب ایجاد شده در اثر شستشوی دستگاه ها و ماشین آلات خطوط تولید .

3-فاضلابهای ایجاد شده از حمام و سرویس بهداشتی که مشابه فاضلاب خانگی است .

ویژگی های فاضلاب صنعتی :

1-خاصیت اسیدی و یا  قلیایی زیادی دارند

2-فاضلاب صنعتی حاوی ترکیبات شیمیایی و سمی و رنگ هستند

3-BOD,COD بالاتری نسبت به فاضلاب خانگی دارند

4- بعضی از فاضلابهای صنعتی دارای نمک  هستند

تفاوت فاضلاب صنعتی با فاضلاب خانگی :

فاضلاب صنعتی حاوی ترکیبات شیمیایی و سمی ورنگ  بسیار شدید تر از فاضلاب خانگی است .در فاضلاب صنعتی خاصیت اسیدی و قلیایی بسیار بیشتر از فاضلاب خانگی است .

تصفیه فاضلاب صنایع لبنی :

بیشتر کارخانه های صنایع لبنی بزرگ دارای تصفیه خانه فاضلاب برای مجموعه خود هستند . صنایع لبنی برای تولید محصول آب زیادی مصرف می کنند بنابراین فاضلاب زیادی را نیز تولید می کنند . میزان آلودگی و حجم فاضلاب به نوع محصولات آنها بستگی دارد .

منابع فاضلاب صنایع لبنی :

1-فاضلاب صنایع لبنی شامل فرآوری شیر خام و تولید محصولاتی مانند شیر ، کره ، پنیر، ماست ، شیر خشک ، بستنی  و ... با استفاده از روش های پاستوریزه ، سرد کردن و گرم کردن است . این فاضلابها آلودگی زیادی ندارند و با ساده ترین تجهیزات آنها را می توان تصفیه و یا به محل تصفیه خانه منتقل گردد .

2-فاضلاب حاصل از شستن دستگاه ها و تجهیزات خط تولید

3-فاضلاب بهداشتی کارکنان و پرسنل مقیم مجموعه که مانند فاضلاب خانگی است و مستقیما وارد تصفیه خانه میشود .

4- فاضلاب رستوران و آشپزخانه که مستقیما وارد تصفیه خانه می شود .

5- فاضلاب خط تولید برای تولید محصول

تصفیه فاضلاب صنایع فولاد سازی :

صنعت فولاد سازی یکی از مهمترین صنایع در حال حاضر و آیند است . کارخانه های فولاد سازی  برای تولید به مقدار بسیار زیادی آب برای خنک سازی استفاده می کنند . تبدیل شمش به میل گرد ، نبشی ، تیرآهن ، ورق در کارخانه های نورد نیازمند مراحل گرم و سرد کردن است . در کارخانه های نورد فولاد برای خنک کردن و روان کننده غلطک ها و سایر تجهیزات استفاده میشود . پساب ناشی از خط تولید کارخانه های فولاد سازی شامل روغن هیدرولیک ، براده آهن ، گریس ، ذرات معلق هستند . در کارخانه های آبکاری و تولید ورق گالوانیزه برای از بین بردن زنگ زدگی و آماده سازی سطح از اسید سولفوریک و اسید کلریدریک استفاده میشود .

تصفیه فاضلاب نساجی :

در صنایع نساجی برای تولید محصول آب زیادی مصرف می شود و یکی از پرمصرف ترین صنایع در مصرف آب هستند بنابراین در فرآیند های گوناگون مقدار زیادی فاضلاب تولید می شود . آلودگی مهم و اصلی فاضلاب در صنایع نساجی مربوط به بخش رنگرزی و تکمیل است . بر اساس قوانین محیط زیست شرکتهای نساجی ملزم به کاهش فاضلاب تولیدی خود و کم کردن غلظت مواد خطرناک و حذف رنگ و ایجاد تصفیه خانه مستقل هستند . کارخانه های نساجی به دلیل تنوع در محصولات خود ، بدون آزمایش و آنالیز دقیق فاضلاب نمی توان از یک فرآیند ثابت برای طراحی تصفیه خانه فاضلاب استفاده کرد.